ثبوت نبودن قرائت مقتدي خلف امام

ثبوت نبودن قرائت پشت امام به ادعای فرقه ای بنام غیر مقلدین (سلفی) خواندن سوره فاتحه یا قرائت برای مقتدی واجب است و اگر مقتدی قرائت نخواند نمازش صحیح نیست در حالی که اهل سنت و جماعت چنین عقیده ای ندارند لذا با دلایل از احادیث صحیح شرح این مسئله چنین است : سلفی ها برای این عقیده خود حدیثی را دلیل می گیرند با این مضمون : {لا صلاة لمن لا یقرأ فیهابفاتحة الكتاب فصاعدا}( نیست نمازبرای کسی که نخواند فاتحه را و زائد بر آن )و چند حدیث دیگر به همین مفهوم. باید بدانیم که این حدیث قانون کلی و مطلق برای صحت نماز و وجوب قرائت برای نماز را بیان می کند نه وجوب قرائت مقتدی را و این را همه قبول دارند که نماز بدون قرائت صحیح نیست و چون اولاً اصل صحت نماز در نماز جماعت به امام مرتبط است پس این حدیث هنگام نماز با جماعت وجوب قرائت برای امام را دلالت می کند و برای فرادا در نماز انفرادی، و همه میدانند اگر امام قرائت نخواند هر چند مقتدی ها بخوانند باز هم نماز باطل است یا امام وضو نداشته باشد یا امام در نماز صحبت کند نماز همه مقتدی ها باطل میشود پس نماز جماعت شرایط خاصی دارد به همین جهت با نماز انفرادی در جهاتی فرق دارد به همین دلیل وقتی شخص تحت شرایط نماز جماعت قرار گرفت ، نسبت به نماز انفرادی چیزهایی بر وی واجب ( مثل تبعیت امام ) و چیزهایی از وی ساقط میشود از جمله قرائت . یکی دیگر از فرقهای نماز جماعت و انفرادی اینست اگر یک نماز جهری مثل مغرب را بصورت جماعت سرّی بخوانند ادا نمی شود ولی همین نماز را شخص انفرادی بصورت سرّی بخواند درست است و فرق های دیگر . همه قبول دارند که برای صحت نماز جمعه خطبه واجب است آیا همه مقتدی ها خطبه را می خوانند ؟ خیر فقط خواندن امام برای همه کافی است وبقیه گوش داده وسکوت می کنند و نماز همه درست است . پس جواب این حدیث چنین است درست است نماز کسی که نخواند فاتحه را ( قرائت را ) وقتی که در مقام مقتدی و نماز جماعت قرار دارد چون در احادیث صحیح متعددی واضح بیان شده ، منع قرائت مقتدی و کافی بودن قرائت امام برای مقتدی ، که در همین رساله بیان می کنم . مثالی دیگر برای این حدیث ، در احادیث با این مفهوم آمده{ نیست نماز برای کسی که وضو نگیرد} اما می گویم هست نماز برای کسی که وضو نگیرد وقتی تحت شرایط تیمّم یا عذر قرار گرفت پس خیلی از احکام ومسائل تحت شرایطی تغییر می کند و مسئله قرائت مقتدی پشت امام همین گونه است . دلایل متعددی این مسئله را بطور واضح بیان کرده است . اول آن احادیثی که مشخص میکند که قرائت امام برای مقتدی کافی است و دلالت دارد بر اینکه آنحضرت (صلی الله علیه و سلّم ) در نماز جماعت به خاطر قرائت امام ( سری و جهری ) سکوت را واجب گردانیده اند . «از حضرت جابر بن عبدالله (رض) روایت است در نماز ظهر یا عصر شخصی هنگام نماز پشت رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) قرائت می خواند و کسی که کنارش نماز می خواند با اشاره او را از قرائت منع کرد بعد از اتمام نماز شخصی که قرائت می خواند از آن دیگری پرسید چرا مرا منع کردی ؟ گفتگوی آنها را رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) شنید و فرمودند : هر شخص که پشت امام نماز می خواند قرائت امام برای او کافی است » ( کتاب القرائه ، بیهقی ص 126 ) و نیز از همین صحابی در کتب حدیث همین مضمون آمده است مثل : ( موطا امام محمد ص 98 ) ( مصنف ابن ابی شیبه ( استاد امام بخاری ) جلد 1 ص 377 ) و نیز همین واقعه به روایت حضرت عبدالله بن شداد (رض) در موطا امام محمد ص 101 نیز آمده است . «از حضرت عبدالله ابن عباس (رض) روایت است که رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) ارشاد فرمودند : تو را کافی است قرائت امام خواه آهسته قرائت کند یا با آواز بلند » ( سنن دار قطنی جلد 1 ص 331) « از حضرت نواس بن سمعان(رض) روایت است که نماز ظهر را پشت رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) می خواندیم و یک انصاری قرائت می خواند بعد از نماز رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) پرسید چه کسی پشت من قرائت میخواند انصاری گفت من یا رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) سپس رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) ارشاد فرمودند : چنین مکن زیرا هر که اقتدای امامی کند قرائت امام قرائت مقتدی است » ( کتاب القرائه ، بیهقی ص 176 ) اما دلایل نوع دوم خاموش بودن و سکوت مقتدی را بیان میکنند دلیل اول از نص قرآن : { وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ }( اعراف 204) «و هنگامی كه قرآن خوانده می شود ، گوش فرا دهید و خاموش باشید تا مشمول رحمت خدا شوید » تعدادی از صحابه (مثل ابن عباس) ، مفسرین و نیز ائمه می فرمایند این آیه برای قرائت داخل نماز نازل شده است . امام نسائی تحت این آیه عنوان قائم کرده و در تفسیر این آیه حدیثی آورده که مشخص میکند قرائت کننده کیست ؟ و به چه کسی امر شده که گوش کرده و سکوت اختیار کند و در چه حالتی ، حدیث این است : « حضرت ابو هریره (رض) می فرمایند : امام برای این است تا به وی اقتدا شود پس وقتی که تکبیر گفت تکبیر بگو و وقتی قرائت می خواند خاموش باش .( نسائی ج 1 ص107- مصنف ابن ابی شیبه ج1 ص 377 ) پس این آیه به مقتدی حکم میکند هنگام قرائت امام در نماز گوش بده و ساکت باش و همه می دانند که امام هم در نماز سرّی و هم جهری قرائت می خواند و علما یک نکته جالب از اعجاز این آیه قران بیان کرده اند که این آیه با دو کلمه فَاسْتَمِعُوا و أَنْصِتُوا دو حکم داده ( گوش بده و ساکت باش ) انگار که میگوید در نماز جهری که قرائت شنیده میشود گوش بده و در نماز سرّی که شنیده نمیشود سکوت کن یعنی چیزی نخوان . در صحیح بخاری جلد 1ص3 در تفسیر آیه { فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ }(قیامت آیه 18) آمده گوش کن و خاموش باش طوری که زبانت را هم حرکت مده و در کتب صحیح دیگر و نیز تفاسیر اینگونه آمده است . « حضرت ابو موسی اشعری (رض) می فرمایند : رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) به ما نماز تعلیم می داد و فرمودند : وقتی خواستید به نماز بایستید یکی از شما امام شود و وقتی امام قرائت می خواند خاموش باشید. ( مسند احمد ج2ص415- ابن ماجه ص61- صحیح ابی عوانه ج2ص133) و نیز از حضرت عمر ابن خطّاب (رض) حدیثی در کتاب القرائه بیهقی ص115و163 آمده که رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) شخصی را که در نماز ظهر پشت حضرت قرائت میکرد فرمودند چه شده شما را که در قرائت با من کشمکش میکنید آیا قرائت امام برای شما کافی نیست ؟ امام به این خاطر است که به وی اقتدا شود پس وقتی قرائت می خواند خاموش باشید . پس سلفی ها حد اقل یک حدیث صحیح و صریح و مرفوع بیاورند که در آن مثل دستورات دیگر ارکان نماز که آمده وقتی تکبیر گفته شد تکبیر بگویید وقتی رکوع کرد رکوع کنید وقتی سجده کرد سجده کنید ، در آن آمده باشد وقتی قرائت خواند ، قرائت بخوانید و گرنه پس با کدام دلیل شرعی حکم وجوب قرائت را صادر کرده اند .با این دلایل مختصر از قرآن و حدیث فهمیده می شود که قرائت پشت امام ممنوع است و نیز علامه عینی شارح بزرگ صحیح بخاری می فرمایند : 80 نفر از بزرگان صحابه قرائت پشت امام را به شدت منع کرده اند و هر زمان کسی از آنها در مورد این مسئله ( قرائت خلف امام ) سوال می کرد در جواب از قرائت منع می کردند مثل ابوبکر ، عمر ، عثمان ، علی ، جابر ، عبدالله ابن عباس ، عبدالله ابن عمر ، سعد ، زید بن ثابت ، عبدالرحمن بن عوف و عبدالله ابن مسعود رضی الله عنهم اجمعین .( عمده القاری ج 6 ص136 – مصنف ابن ابی شیبه 3806 اوجز المسالک 2/183 ) پس آیا شما منظور قرآن و حدیث و نماز درست از رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) را دریافت کرده اید یا صحابه ؟ دلیل دیگر : یک بار حضرت ابوبکر صدیق(رض) وقتی برای نماز آمد که رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) به رکوع رفته بودند لذا حضرت ابوبکر قبل از اینکه به صف برسد وارد نماز شد و رکوع کرد بعد از نماز رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) به ایشان فرمودند : الله تعالی حرص تورا بیشتر کند و نمازت را برنگردان ( یعنی چون رکوع را دریافتی ، رکعت را دریافتی ) ( صحیح بخاری ج1ص108) پس در نماز جماعت اگر مقتدی فقط به رکوع برسد و هنگام قیام و قرائت با امام شریک نباشد رکعت را دریافته است یعنی قرائت برای مقتدی واجب نیست . و این یکی دیگر از فرقهای نماز انفرادی و جماعت است چون اگر کسی در نماز انفرادی تکبیر گفته و از رکوع نماز را شروع کند نمازش باطل است . همچنین در سنن ابو داوود ج1ص129« از ابوهریره روایت شده که رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) فرمودند : هر کس رکوع را دریافت کرد نماز را دریافت کرد .» در کتب صحیح زیاددی از جمله ترمذی شریف ، موطا امام مالک ، سنن دار قطنی ، سنن کبری و کتاب امام بیهقی حدیثی با این مفهوم آمده «هر نمازی که در آن سوره فاتحه خوانده نشود نماز نیست مگر پشت امام » و این حدیث را اصحابی مثل ابن عباس ، حضرت جابر و غیره روایت کرده اند. و ده ها حدیث دیگر وجود دارد که رسول الله (صلی الله علیه و سلّم ) از قرائت پشت امام به شدت منع فرموده اند .